Jak opisać wydruk z tachografu?

Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że tachograf jest dla kierowcy zawodowego jednym z najważniejszych urządzeń w pojeździe. Warto być na bieżąco ze wszystkimi zasadami dotyczącymi obsługi tachografu – błędy i nadużycia w tym zakresie grożą wysokimi karami ze strony uprawnionych służb, które podczas kontroli drogowej mogą zażądać udostępnienia danych z urządzenia.

Kwestie związane z obsługą tachografu znalazły się także wśród tegorocznych zmian pakietu mobilności – kierowcy każdorazowo po przekroczeniu granicy danego państwa UE muszą wprowadzić do tachografu symbol kraju, do którego wjechali.

W niedawnym artykule omawialiśmy zasady związane z pobieraniem danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego, tym razem dowiesz się, jak opisać wydruk z tachografu. Przekroczenie czasu pracy, przekroczenie czasu jazdy lub skrócenie odpoczynku to najczęstsze sytuacje, kiedy wykonanie takiej czynności jest niezbędne, aby uniknąć kary za naruszenie przepisów. Jak opisać przekroczenie czasu pracy? Jak odczytać wydruk z tachografu cyfrowego? Zapraszamy do lektury!

Czym jest tachograf i do czego służy?

Tachograf to urządzenie pomiarowe, które rejestruje kluczowe dane o aktywności kierowcy (czas jazdy, dyżuru lub odpoczynku) oraz informacje na temat funkcjonowania pojazdu, jak na przykład liczba przejechanych kilometrów czy aktualna prędkość. Konieczność używania tachografów motywowana jest poprawą bezpieczeństwa w ruchu drogowym i przeciwdziałaniem nadużyciom w zakresie ewidencji czasu pracy kierowcy zawodowego.

Do używania tachografu zobowiązani są obecnie kierowcy, którzy poruszają się samochodem ciężarowym o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Już dziś wiemy jednak, że już w niedalekiej przyszłości przewoźników czekają duże zmiany w związku z pakietem mobilności – w 2026 roku obowiązek wyposażenia pojazdu w tachograf, wynikający z Rozporządzenia (UE) nr 165/2014, zostanie rozszerzony również o busy, czyli pojazdy od 2,5 do 3,5 t DMC.

Tachografy możemy podzielić na analogowe i cyfrowe. Oba rodzaje wciąż pozostają w użyciu, jednak od 2016 roku wszystkie nowo instalowane w samochodach urządzenia to tachografy cyfrowe. Warto podkreślić, że tachografy to urządzenia dobrze zabezpieczone przed manipulacjami, a działania tego typu mogą skończyć się utratą prawa jazdy oraz wysokimi karami. Tachografy cyfrowe wyposażone są w specjalne karty mikropocesorowe:

• karta kierowcy – wykorzystywana w celu zapisu aktywności kierowcy,
• karta warsztatowa – niezbędna dla pracowników serwisu podczas kalibracji i serwisowania tachografu,
• karta przedsiębiorcy – używana przez właścicieli firm transportowych do pobierania i udostępniania danych,
• karta kontrolna – wykorzystywana przez służby kontrolne.

Jakie są rodzaje wydruków z tachografów?

Zanim dowiesz się jak opisać wydruk z tachografu, warto określić, kiedy taki wydruk należy wykonać oraz jakie są ich rodzaje. Możemy wyszczególnić następujące wydruki:

• dzienny z karty kierowcy,
• zdarzenia i zakłócenia z karty kierowcy,
• dzienny z pojazdu,
• zdarzenia i zakłócenia z pojazdu
• dane techniczne,
• przekroczenia prędkości przez kierowcę.

W jakich sytuacjach konieczne będzie stworzenie wydruku z tachografu? Oto trzy główne okoliczności:

• kontrola Inspekcji Transportu Drogowego,
• przekroczony czas jazdy lub skrócenie odpoczynku (zastosowanie 12/561/WE/2006),
• uszkodzenie bądź zgubienie karty kierowcy.

W razie uszkodzenia lub zagubienia karty kierowcy należy pamiętać o konieczności wykonania wydruku z tachografu zarówno na początku, jak i na końcu trasy.

Jak czytać wydruk z tachografu? Jakie informacje znajdują się na standardowym wydruku?

• typ wydruku,
• imię i nazwisko posiadacza karty,
• data i godzina,
• numer identyfikacyjny kraju i karty,
• data ważności karty kierowcy,
• dane pojazdu,
• producent tachografu, numery części,
• warsztat odpowiedzialny za ostatnią kalibrację,
• numer karty warsztatu,
• data ostatniej kalibracji,
• data ostatniej kontroli,
• licznik dziennej obecności karty,
• dane logowania karty,
• numer rejestracyjny pojazdu,
• poszczególne czynności i ich czas trwania,
• stan hodometru,
• stan, czas i miejsce drogomierza, godzina i kraj podczas przekraczania granicy
• pięć ostatnich zdarzeń z karty kierowcy,
• pięć ostatnich zdarzeń zespołu pojazdów,
• miejsce kontroli,
• podpisy: kierowcy oraz kontrolującego.

Jak uniknąć kary za naruszenie przepisów?

Podstawowa kwestia to odpowiednie przeszkolenie kierowcy z obsługi tachografu oraz aktualnych wymogów prawnych i wszystkich czynności, które musi wykonywać. Niewątpliwie jest to najlepszy sposób na ograniczenie kar, jest jednak oczywiste, że transport to dziedzina, w której zdarzają się nieprzewidziane okoliczności – również takie, które mogą uniemożliwić wywiązanie się z obowiązujących wymogów.

Na szczęście ustawodawca zostawił furtkę, która niejednokrotnie pozwala kierowcy wyjść ogromną ręką z tego typu sytuacji. Chodzi oczywiście o art.12/561/WE/2006.

O czym mówi ART. 12/561/2006 WE?

To właśnie w tym kontekście najczęściej padają pytania, jak opisać wydruk z tachografu po przekroczeniu czasu jazdy. Artykuł dwunasty rozporządzenia mówi o możliwości odstąpienia od przepisów w pewnych ściśle określonych sytuacjach. W rozporządzeniu możemy przeczytać, że:

• „Pod warunkiem że nie zagraża to bezpieczeństwu drogowemu oraz umożliwia osiągnięcie przez pojazd odpowiedniego miejsca postoju, kierowca może odstąpić od przepisów art. 6–9 w zakresie niezbędnym dla zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu lub ładunku. Kierowca wskazuje powody takiego odstępstwa odręcznie na wykresówce urządzenia rejestrującego lub na wydruku z urządzenia rejestrującego, albo na planie pracy najpóźniej po przybyciu do miejsca pozwalającego na postój”.

Wspomniane wyżej artykuły 6-9 dotyczą dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu (art.6), przerw podczas prowadzenia pojazdu (art.7), dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku (art.8) oraz czasu spędzonego przez kierowcę podczas podróży promem lub pociągiem (art.9).

Jak możemy przeczytać w dalszej części rozporządzenia, w wyjątkowych okolicznościach możliwe jest przekroczenie czasu jazdy kierowcy – w ujęciu tygodniowym dopuszczalne jest przekroczenie dziennego i tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu maksymalnie o jedną godzinę w celu dotarcia do centrum operacyjnego firmy lub miejsca zamieszkania (aby wykorzystać tygodniowy okres odpoczynku). Na tych samych zasadach kierowca może przekroczyć dzienny i tygodniowy czas prowadzenia pojazdu o dwie godziny (pod warunkiem wykorzystania przerwy trwającej 30 minut, bezpośrednio przed dodatkowym czasem prowadzenia pojazdu).

Aby w razie kontroli uniknąć kary za przekroczenie czasu jazdy i skutecznie powołać się na art.12 rozporządzenia 561 (czas pracy kierowcy) niezbędna jest wiedza, jak wykonać opis wydruku z tachografu. Ponadto omawiane przepisy wskazują, że wydłużenie czasu pracy automatycznie wydłuża czas odpoczynku: „każdy wydłużony okres pracy musi być kompensowany równoważnym okresem odpoczynku wykorzystywanym jednorazowo przed końcem trzeciego tygodnia następującego po danym tygodniu”.

Jak poprawnie opisać wydruk z tachografu po przekroczeniu czasu pracy? 

Trzeba pamiętać, że nie zawsze można skorzystać z wyjątków dopuszczających przekroczenie czasu jazdy. Opis sytuacji, w której zaszła taka konieczność musi wskazywać, że zaistniałe okoliczności rzeczywiście obiektywnie uniemożliwiły kierowcy zastosowanie się do obowiązujących przepisów. Powinny to być sytuacje nieprzewidywalne, na przykład korek spowodowany wypadkiem drogowym, opóźnienia w rozładunku czy brak dostępnych miejsc parkingowych. Trzeba podkreślić, że opis wydruku z tachografu powinien być sporządzony w pierwszym bezpiecznym miejscu pozwalającym na postój i musi być przechowywany przez kierowcę przez 28 dni.

Co należy napisać na odwrocie wydruku z tachografu?

Na odwrocie należy zamieścić szczegółowy opis wydruku z tachografu. Musi on zawierać podpis kierowcy oraz dokładne informacje na temat czasu, miejsca, rodzaju i przyczyny wykroczenia. Kierowca powinien powołać się na art.12/561/2006 WE, a także określić, o ile przekroczył czas pracy lub skrócił czas odpoczynku.