Dane z GPS i tachografów w rękach ITD

Dane z GPS i tachografów w rękach Inspekcji Transportu Drogowego od 1 stycznia 2017 roku

Znajdujący się w finalnej fazie[1] projekt ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów zaproponowany przez Ministerstwo Rozwoju i Finansów, stanowi w część integralną „pakietu paliwowego”[2], wdrożonego ustawą z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Dane z GPS i tachografów w rękach ITD będą stanowiły poważne narzędzie kontrolne.

Cel ustawy i składowe systemu

Głównym celem ustawy o systemie monitorowania drogowego jest opracowanie systemu śledzenia przewozu niektórych[3] towarów z wykorzystaniem obecnych ogólnodostępnych rozwiązań.

System będzie składał się z:

  • elektronicznego rejestru[4],
  • lokalizatora [5] zainstalowanego w pojedzie (obsługiwany przez kierowcę),
  • systemu przepływu informacji[6], operatorem danych będzie minister właściwy do spraw finansów publicznych.

Towary podlegające monitorowaniu

Towary podlegające monitorowaniu (stan na 4.11.2016r.) zarówno w ruchu krajowym, dwustronnym, a także w tranzycie, to przede wszystkim:

  • Alkohol etylowy całkowicie skażony wskazanymi przez dowolne państwo członkowskie Unii Europejskiej środkami dopuszczonymi do skażania alkoholu etylowego[7], w tym zawartego w wyrobach nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, jeżeli jego ilość w przesyłce przekracza 500 litrów[8],
  • Susz tytoniowy, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym.

Towary zwolnione z monitorowania

Zwolnione z systemu monitorowania będą:

  • Towary przeważone środkami transportu należącymi do: wojska (również sił zbrojnych sprzymierzonych), Policji, SC, SW, ABW, CBA, itp.,
  • Towary przewożone przez operatorów pocztowych w paczkach pocztowych[9],
  • Towary objęte procedurą celną: tranzytu, składowania, odprawy czasowej, przetwarzania,
  • Towary przemieszczane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu[10]
  • Towary objęte: Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług, z wyjątkiem towarów[11], oraz Nomenklaturą Scaloną, z wyjątkiem towarów[12].

Działanie systemu

  • W ruchu krajowym, przewóz towarów rozpoczyna się wysłaniem do rejestru zgłoszenia[13] (nie później niż na 3 godziny przed rozpoczęciem przewozu towarów) przez podmiot wysyłający, i uzyskanie numeru referencyjnego[14] dla tego zgłoszenia. Numer przekazuje się kierującemu środkiem transportu, który ma obowiązek przed rozpoczęciem przewozu towarów uzupełnić[15] zgłoszenie.
  • W ruchu z państwa członkowskiego albo z państwa trzeciego na terytorium kraju podmiot odbierający jest obowiązany przesłać do rejestru, (nie później niż na 3 godziny przed rozpoczęciem przewozu na terytorium kraju), zgłoszenie i uzyskać numer referencyjny oraz przekazać ten numer kierującemu środkiem transportu (dot. również obowiązku uzupełniania zgłoszenia).
  • W tranzycie, przewóz towarów z jednego państwa członkowskiego do drugiego państwa członkowskiego albo państwa trzeciego, kierujący środkiem transportu jest obowiązany przesłać do rejestru (przed rozpoczęciem przewozu na terytorium kraju) zgłoszenie i uzyskać numer referencyjny dla tego zgłoszenia.

Kontrole

Kontrolę przewozu towarów będą przeprowadzać funkcjonariusze celni, inspektorzy kontroli skarbowej lub dodatkowo w ramach wykonywania swoich obowiązków funkcjonariusze Policji i SG. Kary za niedopełnienie obowiązków ustawowych wahają się od 5000 zł np. za brak uzupełnionego zgłoszenia przez kierowcę, a nawet do 20 000 zł za nieprawdziwe dane w zgłoszeniu lub brak lokalizatora w pojeździe.

Zgodnie z projektem ustawy minister właściwy do spraw finansów publicznych może wyrazić zgodę na nieodpłatne udostępnianie danych zgromadzonych w rejestrze, na wniosek: ABW, AW, CBA, SG, SWW, SKW, Policji oraz Inspekcji Transportu Drogowego.

Dane z GPS i tachografów w rękach ITD

Inspekcja Transportu Drogowego, jako główny organ realizujący kontrole w zakresie przewozu towarów, dysponuje w chwili obecnej możliwością kontroli czasu jazdy, przerw i odpoczynków kierowców zawodowych. Do tego celu inspektorzy posługują się danymi z tachografów, kart kierowców czy wykresówek, lecz w wielu przypadkach zdarza się, że dane te są niewiarygodne, szczątkowe lub nielegalnie zmodyfikowane. W takich przypadkach potwierdzenie wiarygodnego przebieg pracy kierowcy jest niemożliwe, co w sposób znaczący obniża poziom bezpieczeństwa na drodze.

W 2015 roku inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego przeprowadzili ponad 188 tys. kontroli drogowych pojazdów w zakresie transportu drogowego, wydając ponad 13 tys. decyzji administracyjnych o nałożeniu kary pieniężnej za naruszenia przepisów oraz ponad 38 tys. mandatów karnych. Ponad 60% naruszeń, stanowiły naruszenia przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdu oraz przerw i odpoczynków kierowców, a ok. 28% – użytkowania urządzeń rejestrujących[16]. Wyznaczając kierunki działania Inspekcji Transportu Drogowego na rok 2016, Główny Inspektor Transportu Drogowego, jako priorytet wskazał poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego min. poprzez kontrolę przestrzegania przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdu, przerw i odpoczynków kierowcy.

Jeśli Minister Finansów przychyli się do udostępnienia danych z rejestru systemu monitorowania drogowego przewozu towarów, Inspekcja Transportu Drogowego posiądzie poważny oręż kontrolny. To pozwoli instytucji na potwierdzanie faktycznej aktywności pojazdów/kierowców w danym miejscu i czasie. Zestawienie danych pochodzących z rejestru (GPS, daty, godziny, załadunku/rozładunku) z danymi pochodzącymi z tachografów, kart kierowcy czy wykresówek zakończy proceder fałszowania, manipulacji czy ukrywania aktywności kierowców i ruchu pojazdów wobec przewozów tych szczególnych grup towarów, wskazanych w rozporządzeniu3 MRiF. Dane z GPS i tachografów w rękach ITD pozwolą Inspekcji na bardziej skuteczne działania.

 

[1] Gotowy projekt ustawy, uzasadnienie i ocena skutków zamieszczone są na RCL,https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12291959

[2] Informacja dl mediów zamieszczona na SEJM RP, http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/komunikat.xsp?documentId=D88D0EA374CAE8BEC1257FF80029C598

[3] Wykaz towarów zgodnie z art. 3 ust 2 projektu ustawy, zamieszczony będzie w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Finansów, obecnie istnieje projekt rozporządzenia z 4 listopada 2016 r. w sprawie przewozu towarów, który nie podlega systemowi monitorowania, https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12291959/12389369/12389370/dokument254616.docx

[4] Rejestr służący do przesyłania oraz gromadzenia i przetwarzania danych ze zgłoszenia przewozu towarów.

[5] Urządzenie składające się z systemu łączności ruchomej opartego na standardzie GSM GPRS i pozycjonowania satelitarnego.

[6] System komunikacyjny i monitorujący służący do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania danych z lokalizatorów oraz rejestru.

[7] Na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 3199/93 z dnia 22 listopada 1993 r. w sprawie wzajemnego uznawania procedur całkowitego skażenia alkoholu etylowego do celów zwolnienia z podatku akcyzowego (Dz. Urz. WE L 288 z 23.11.1993, str. 12, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 9, t. 1, str. 249, z późn. zm.)

[8] Przez przesyłkę rozumie się określoną ilość towarów tego samego rodzaju przewożoną od jednego nadawcy do jednego odbiorcy jednym środkiem transportu.

[9] W rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1113 i 1250).

[10] O którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 752, z późn. zm. )

[11] Objętych: pozycjami od 10.41.21 do 10.41.60, pozycją 10.42.10, pozycją 10.62.14, pozycjami od 19.20.21 do 19.20.29, pozycją 20.14.22, pozycją 20.14.23, pozycją 20.14.33, pozycją 20.14.34, pozycją 20.14.73, pozycją 20.14.74 nieoznaczonych znakami akcyzy, pozycją 20.14.75, pozycją 20.30.22, pozycją 20.59.41, pozycją 20.59.42, pozycją 20.59.43 zawierających alkohol etylowy, pozycją 20.59.57, pozycją 20.59.58, pozycją 38.12.25.

[12] Objętych: pozycjami od 1507 do 1517, pozycją 2207 nieoznaczonych znakami akcyzy, pozycją 2707, pozycją 2710, pozycją 2905, pozycją 2917, pozycją 3403, pozycją 3811, pozycją 3814, pozycją 3820 zawierających alkohol etylowy, pozycją 3824, pozycją 3826, jeżeli masa brutto przesyłki przekracza 500 kg lub 500 litrów lub jej wartość przekracza 100 000 zł lub jeżeli jest przewożona środkiem transportu o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.

[13] Zgłoszenie zawiera: planowaną datę rozpoczęcia przewozu; dane podmiotu wysyłającego; dane odbiorcy towarów; numer identyfikacji podatkowej podmiotu wysyłającego; numer identyfikacji podatkowej odbiorcy towarów albo numer, za pomocą którego odbiorca towarów jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od towarów i usług albo podatku od wartości dodanej; dane adresowe miejsca załadunku towarów; dane adresowe miejsca dostarczenia towarów; dane dotyczące towaru będącego przedmiotem przewozu, w szczególności rodzaj towarów, pozycję CN lub pozycję PKWiU, wartość netto towaru, ilość towaru, masę brutto i masę netto towarów.

[14] Numer referencyjny – unikatowy identyfikator określonej ilości towarów tego samego rodzaju przewożonych od jednego nadawcy towarów do jednego odbiorcy towarów jednym środkiem transportu będących przedmiotem zgłoszenia przewozu towarów, (numer referencyjny jest ważny 10 dni od dnia jego nadania przez rejestr).

[15] Kierujący środkiem transportu jest obowiązany uzupełnić zgłoszenie: numer rejestracyjny środka transportu, dane kierującego środkiem transportu, datę faktycznego rozpoczęcia przewozu, miejsce dostarczenia towarów albo zakończenia przewozu na terytorium kraju, indywidualny numer lokalizatora, numer dokumentu przewozowego towarzyszącego przewożonemu towarowi; po zakończeniu przewozu towarów uzupełnić zgłoszenie o datę zakończenia przewozu na terytorium kraju.

[16] KIERUNKI DZIAŁANIA INSPEKCJI TRANSPORTU DROGOWEGO w roku 2016, http://www.gitd.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0015/53331/Kierunki-dzialania-Inspekcji-Transportu-Drogowego-w-2016-r..pdf

 


Opracowanie: Jakub Ordon, Ekspert OCRK w zakresie ITD i PIP